Nie tak dawno jeden z radnych pewnej gminy podniósł taką kwestię, zarzucając nieprawidłowo przeprowadzoną procedurę modernizacji ewidencji gruntów i budynków: „(…) oddałem kiedyś część swojej działki na drogę gminną, a teraz płacę jeszcze za to większe podatki bo droga biegnie po mojej działce (…)”.
Tego typu problemy ma wiele osób, nie tak dawno jeden z moich Czytelników zwrócił się z prośbą o wyjaśnienie analogicznej kwestii i w związku z tym postanowiłam opublikować Państwu wpis, który w skrócie wyjaśni Państwu postawioną problematykę.
Wszyscy doskonale zdajemy sobie sprawę z tego, że mamy pewne prawa i obowiązki. A wszystko regulowane jest normami prawnymi, inaczej przepisami.
Na początku przedstawię Państwu definicję ewidencji gruntów i budynków – zgodnie z art.2 pkt 8 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne przez ewidencję gruntów i budynków (kataster nieruchomości) – rozumie się system informacyjny zapewniający gromadzenie, aktualizację oraz udostępnianie, w sposób jednolity dla kraju, informacji o gruntach, budynkach i lokalach, ich właścicielach oraz o innych podmiotach władających lub gospodarujących tymi gruntami, budynkami lub lokalami. Inaczej rzecz ujmując jest to rejestr o gruntach i budynkach oraz o ich właścicielach i władających.
W skrócie odniosę się do rysu historycznego, aby przybliżyć Państwu to zagadnienie: wszyscy dobrze wiemy z historii, że ziemia została częściowo podzielona między chłopów, częściowo przejęta przez państwo. Ziemie nierozparcelowane włączono do Państwowych Nieruchomości Ziemskich lub Lasów Państwowych. Zasady podziału gruntów regulowało rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z 1945 roku. Prace geodezyjne związane z parcelacją majątków ziemskich i nadaniem prawa do ziemi nowym właścicielom zrealizowane zostało w bardzo krótkim czasie, na potrzeby głownie podatków. Wykonywane pomiary i obliczenia powierzchni charakteryzowały się czasem niską dokładnością.
W utworzeniu polskiego systemu wykorzystano wszystkie nadające się mapy z byłych katastrów, mapy poscaleniowe i mapy parcelacji majątków. Na podstawie dekretu z 1955 r. o ewidencji gruntów i budynków, kataster gruntowy i budynkowy w Polsce przemianowano na ewidencję gruntów i budynków.
Wracając do powyższej kwestii wyjaśniam Państwu, że jeżeli np. droga gminna od czasów założenia ewidencji gruntów (lata sześćdziesiąte) przebiegała wyobraźmy sobie pasem o szerokości np. trzech metrów, następnie po dwudziestu latach np. w tzw. czynie społecznym utwardzono przedmiotową drogę a mieszkańcy sąsiadujących nieruchomości wyrazili zgodę na przeznaczenie części gruntów pod jej wybudowanie. Natomiast wójt/ naczelnik gminy nigdy nie przejął w sposób formalny tych części gruntów na mienie gminne to proszę Państwa, co z mocą podkreślam: nie można oczekiwać, że w ramach modernizacji ewidencji gruntów i budynków dojdzie do regulacji dróg gminnych.
Żaden szanujący się geodeta uprawniony takich czynności wykonać nie może w procesie modernizacji ewidencji gruntów i budynków, ponieważ tak stanowi prawo. Odpowiednią procedurą w takich przypadkach będzie sporządzenie dokumentacji dotyczącej podziałów działek ewidencyjnych.
Problem innego faktycznego przebiegu dróg jest zagadnieniem regulacji dróg publicznych i nie będzie miał miejsca w trybie modernizacji ewidencji gruntów, z uwagi na to, że celem modernizacji nie jest regulacja dróg publicznych. Problematykę regulacji pasów drogowych reguluje ustawa z 13 października 1989r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną. Wyjaśniam, że regulacja stanu prawnego nieruchomości, zajętych pod drogi gminne oraz sporządzenie właściwej dokumentacji jest zadaniem wójtów i nie może być zrealizowana w ramach działań starosty, wynikającym z przepisów ustawy z dnia 17 maja 1989r. Prawo geodezyjne i kartograficzne jakim jest m.in. modernizacja ewidencji gruntów i budynków.
Zatem, owszem jest to problem lecz problem danego wójta lub rady gminy, związany z regulacją dróg gminnych. Mieszkańcy natomiast w związku z dotychczasowym formalnym nieprzejęciem na rzecz gminy części gruntów mają z tym kłopot, ponieważ bezsprzecznym jest, że dana droga gminna w takich sytuacjach nadal przebiega przez działki mieszkańców gminy. W takich sytuacjach należy zwracać się z wnioskiem do odpowiednich wójtów celem podjęcia stosownych kroków zmierzających do regulacji dróg.
