Biegły sądowy jest instytucją prawa sądowego procesowego, ustanowioną dla zapewnienia należytego funkcjonowania organów szeroko rozumianego wymiaru sprawiedliwości i zabezpieczenia warunków prawidłowego wypełnienia przez te organy ich ustawowych zadań.
Regulacja instytucji biegłego sądowego w Polsce ma charakter rozproszony. Regulacje w tym zakresie zawarte są w różnych ustawach, m.in. w ustawie Prawo o ustroju sądów powszechnych, Kodeks postępowania karnego, Kodeks postępowania cywilnego, Kodeks postępowania administracyjnego. Coraz częściej pojawiają się postulaty by ustawodawca odszedł od dotychczasowego rozproszenia regulacji dotyczących biegłych w aktach prawnych różnego rzędu i podjął prace nad kompleksową ustawą regulującą funkcjonowanie biegłych sądowych. Na przestrzeni ostatnich kilku lat podejmowano próby całościowego uregulowania na poziomie ustawowym instytucji biegłych sądowych. Projekty takie były wnoszone do Sejmu RP zarówno przez Radę Ministrów, jak i posłów.
Wskazanemu wyżej rozproszeniu legislacyjnemu towarzyszą także problemy terminologiczne do-tyczące statusu biegłego. W polskim systemie prawnym istnieją dwa pojęcia „biegłego sądowego” oraz „biegłego”. Przyjąć należy, iż określenie „biegły sądowy” oznacza osobę wpisaną na listę biegłych prowadzoną przez prezesa właściwego sądu okręgowego. Kategoria „biegły” jest natomiast szersza i dotyczy biegłych powołanych przez organ procesowy do wydania w danym postępowaniu opinii.
Sporządzona przez biegłego sądowego opinia stanowi dowód w postępowaniu przed sądami oraz innymi władzami i organami wymiaru sprawiedliwości.
Kto może zostać biegłym sądowym?
Biegłym sądowym może zostać osoba, która:
- korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich;
- ukończyła 25 lat życia;
- posiada teoretyczne i praktyczne wiadomości specjalne w danej gałęzi nauki, techniki, sztuki, rzemiosła, a także innej umiejętności, dla której ma być ustanowiona;
- daje rękojmię należytego wykonywania obowiązków biegłego;
- wyrazi zgodę na ustanowienie jej biegłym;
- w przypadku kandydatów na biegłego sądowego tłumacza języka migowego ukończone 21 lat życia.