Odpowiedzialność polega na ponoszeniu konsekwencji (prawnych, moralnych, etycznych) za swoje czyny.
Pomijam w tym artykule odpowiedzialność moralną (powinność, obowiązek) czy etyczną (wartości uczciwości) opisane często w Kodeksach etyki zawodowej: „§2
Najważniejszym moralnym nakazem geodety jest rzetelność, dokładność i skrupulatność w wykonywaniu czynności zawodowych. Każda czynność zawodowa winna być wykonana zgodnie z obowiązującymi przepisami technicznymi i prawnymi, które mają wpływ na wykonywaną robotę geodezyjną.”
Celem tego artykułu jest przedstawienie Państwu – Czytelnikom problemu odpowiedzialności, jaką ponosi Wasz zleceniobiorca – firma, świadcząca usługi geodezyjne z tytułu nienależytego wykonania zleconej pracy/ usługi.
Jak zapewne wiecie Państwo, że obowiązujące przepisy prawa definiują trzy główne rodzaje odpowiedzialności:
1) odpowiedzialność dyscyplinarną,
2) odpowiedzialność karną,
3) odpowiedzialność cywilną.
Odpowiedzialność dyscyplinarna/ zawodowa nie jest powiązana z innymi rodzajami odpowiedzialności, przewidzianych w przepisach prawa powszechnie obowiązujących, takimi jak odpowiedzialność o charakterze cywilnoprawnym czy karnoprawnym.
Postępowanie dyscyplinarne może być wszczęte niezależnie od innych rodzajów odpowiedzialności za ten sam czyn.
ODPOWIEDZIALNOŚĆ DYSCYPLINARNA:
Podstawą odpowiedzialności dyscyplinarnej/ zawodowej jest art. 46 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne, zgodnie z którym osoba wykonująca samodzielne funkcje w dziedzinie geodezji i kartografii ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną, jeżeli wykonuje swoje zadania z naruszeniem przepisów prawa, nie dochowując należytej staranności oraz niezgodnie z zasadami współczesnej wiedzy technicznej.
Odpowiedzialność zawodowa jest kwalifikowana przede wszystkim poprzez sam fakt wykonywania zawodu w związku z posiadaniem uprawnień zawodowych i wpisuje się w logikę wykonywania tzw. wolnych zawodów, do grupy których zawód geodety należy.
Odpowiedzialność ta dotyczy nie tylko naruszenia norm systemu prawnego, ale także norm zawodowych i etycznych związanych z konkretnym wykonywaniem zawodu – potrzebą posiadania specjalnych kwalifikacji, z uwzględnieniem najwyższej staranności. Wykonywanie czynności geodezyjnych przez osoby nieposiadające uprawnień zawodowych powyższej odpowiedzialności nie podlegają. Odpowiedzialność dyscyplinarna jest niezależna od innych rodzajów odpowiedzialności: karnej czy cywilnej. Celem istnienia odpowiedzialności dyscyplinarnej/zawodowej jest zagwarantowanie należytej jakości wykonywania zawodu geodety. W związku z tym odpowiedzialność geodetów można zakwalifikować jako odpowiedzialność zawodową.
Wyjaśnię Państwu kto jest wykonawcą prac geodezyjnych, a kto geodetą uprawnionym:
Zgodnie z brzmieniem art.11 obowiązującego aktu – ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne wykonawcą prac geodezyjnych lub prac kartograficznych może być przedsiębiorca, jednostka organizacyjna, a także osoba legitymująca się uprawnieniami zawodowymi w dziedzinie geodezji i kartografii w przypadku wykonywania przez tę osobę funkcji biegłego sądowego, mierniczego górniczego lub asystenta mierniczego górniczego.
Z powyższego przepisu wynika, że geodetę uprawnionego, wykonującego samodzielne funkcje w dziedzinie geodezji i kartografii, nie należy utożsamiać z wykonawcą prac geodezyjnych. Wykonawcę prac geodezyjnych utożsamia się z geodetą uprawnionym m.in. w przypadku wykonywania przez tę osobę funkcji biegłego sądowego innymi słowy geodeta uprawniony w roli biegłego sądowego.
Proszę wyobrazić sobie sytuację, w której wykonawcą jest firma geodezyjna, zatrudniająca kilku geodetów, niektórych z uprawnieniami, z których jednego geodetę posiadającego odpowiednie uprawnienia zawodowe przedsiębiorca (sam przedsiębiorca nie musi posiadać uprawnień zawodowych czy być nawet geodetą) ustanowił kierownikiem prac geodezyjnych. Wówczas odpowiedzialność zawodową/dyscyplinarną przed Głównym Geodetą Kraju (GGK) będzie ponosił ten geodeta – kierownik prac, ustanowiony w zgłoszeniu. A nie wszyscy geodeci zatrudnieni w firmie czy też sama firma. Natomiast w przypadku, kiedy przedsiębiorca nie ustanowi kierownika pracy geodezyjnej to wtedy wykonawca pracy geodezyjnej będzie utożsamiany z geodetą uprawnionym i wówczas sam przedsiębiorca będzie ponosił odpowiedzialność zawodową (wymóg, kiedy właściciel firmy jest geodetą uprawnionym).
Powszechnie obowiązujący art. 42 ust. 3 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne obowiązuje osoby wykonujące samodzielne funkcje w dziedzinie geodezji i kartografii do wykonywania swoich zadań z należytą starannością zgodnie z zasadami współczesnej wiedzy technicznej i obowiązującymi przepisami prawa. W przypadku stwierdzenia nienależycie wykonanej pracy geodezyjnej przez wojewodę (wykonującego swoje zadania przy pomocy Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego) lub Głównego Geodetę Kraju na podstawie art. 46 e organ nadzoru w związku z art. 46 występuje do rzecznika dyscyplinarnego o wszczęcie postępowania wyjaśniającego w stosunku do czynności dokonywanych przez wykonawcę prac geodezyjnych.
ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA:
Odpowiedzialność karna ma charakter osobisty i związana jest ona z konkretnym przewinieniem, t.j. naruszeniem określonej normy uregulowanej w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny.
ODPOWIEDZIALNOSĆ CYWILNA:
Odpowiedzialność cywilna powiązana jest ze szkodą. Podstawą odpowiedzialności cywilnej wykonawcy prac geodezyjnych jest zawarta pomiędzy umowa.
Ze względu na cywilnoprawny charakter umowy wiążącej geodetę – wykonawcę prac geodezyjnych i zlecającego pracę geodezyjną, wszelkiego rodzaju roszczenia i egzekwowania warunków jej zapisów pomiędzy zleceniodawcą a wykonawcą pracy geodezyjnej nie są w kompetencji organów administracji geodezyjnej ani organów nadzoru geodezyjnego lecz mogą być rozpatrywane jedynie w postępowaniu cywilno – prawnym. Przepisy w tym zakresie normuje ustawa z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks Cywilny. Tryb postępowania cywilnego natomiast określają przepisy Kodeksu postępowania cywilnego. Zgodnie z art.2 Kodeksu Postępowania Cywilnego do rozpatrywania spraw cywilnych powołane są sądy powszechne.
Szanowni Czytelnicy w przypadku roszczeń z tytułu nienależycie wykonanej pracy wynikającej z zawartej umowy lub jej niewykonanie bardzo istotnym elementem okazuje się posiadanie pisemnej formy zawartej umowy pomiędzy przedsiębiorcą – wykonawcą pracy geodezyjnej a zleceniodawcą.
Z mojego doświadczenia wynika, że istnieje wiele przypadków, w których poszkodowanym jest inwestor/ zleceniodawca, przykładowy Kowalski, który np. latami oczekuje na wykonanie zleconej usługi za którą niejednokrotnie wcześniej zapłacił bądź usługa została wadliwie wykonana i zleceniodawca latami egzekwuje roszczenia związane z powstałą szkodą.
Tak samo poszkodowanym bywają wykonawcy prac geodezyjnych – przedsiębiorcy, którzy bez formy pisemnej wykonują kosztowne i czasochłonne prace, za które nie otrzymują wynagrodzenia. Przez takie sytuacje poważne firmy upadały na rynku, gdy przedsiębiorca trafił na nieuczciwego kontrahenta/ zleceniodawcę a umowa nie miała czytelnej i konkretnej formy pisemnej.
Reasumując powyższe, wszyscy się zgodzą ze stwierdzeniem, że samodzielne funkcje w dziedzinie geodezji mogą wykonywać jedynie ludzie odpowiedzialni, poważnie traktujący swoje obowiązki.